Czeska kuchnia
Kulinaria. Ten aspekt wszelkich naszych podróży przeważnie wysuwa się na pierwszy plan turystów. Często w trakcie licznych wyjazdów pada pytanie ? a co pysznego można tutaj zjeść czy spróbować? Bardzo często nasuwa się automatyczna odpowiedź ? wszystko ?. Tak wszystko. Skosztować należy każdej kuchni i każdego dania i dopiero później wyrobić sobie zdanie ? smakuje mi, nie smakuje. Ale skosztować trzeba. O smakach różnych kuchni można dyskutować wieloma godzinami. Tym razem skupimy się jednak na kuchni czeskiej, na tych wszystkich specjałach, które warto pokosztować odwiedzając Republikę Czech ? naszych sąsiadów. A wszystko to za sprawą ?Polsko- Czeskiego Festiwalu smaków pogranicza?, który właśnie trwa w Jeleniej Górze. Gotowi na podróż w kulinarne czeskie smaki? To zaczynamy.
Czeska kuchnia jest bardzo bogata w różne smaki i specjalności. Wśród dań mamy wiele możliwości wyboru mięsnego czy bezmięsnego posiłku. Można znaleźć tu pyszności w postaci pieczeni wieprzowej z kilkoma rodzajami knedlików i kapustą, ale także placek ziemniaczany z przyprawami, knedliki owocowe, czy też obłędny smazeny syr. Wszystko to ma niepowtarzalny smak i aromat, który skusi każdego, nawet najbardziej upartego turystę. Wpływ na dzisiejsze czeskie smaki mały zarówno warunki geograficzne jak i wielowiekowe wpływy historio-kulinarne. Tak ? historia Korony Czeskiej odcisnęła wielkie piętno również na jedzeniu. Naleciałości kuchni myśliwskiej, a także zamiłowanie do potraw mącznych, Czesi zawdzięczają Habsburgom, którzy panowali tu na przestrzeni XVI ? XX w. Zatem w czeskiej kuchni na każdym kroku można spotkać naleciałości kuchni austriackiej i niemieckiej w postaci sznycli, wieprzowych pieczeni aż po jabłkowego strudla. Po ustaniu rządów austro ? węgierskich możemy oficjalnie mówić o procesie kształtowania się kuchni narodowej, która dzisiaj ma wyjątkowy i ciekawy smak.
Na czeskich stołach w codziennym jadłospisie króluje wieprzowina i drób, a przy szczególnych okazjach ? dziczyzna. Czesi chętnie jedzą wszelakie wędliny, zwłaszcza w typu salami. Typowymi dodatkami do mięsa są tu ziemniaki i to w różnych postaciach, ale również knedliki, o których jeszcze będzie mowa. Warzywa na talerzu to jedynie dodatek, wręcz ozdoba. Do niektórych dań jednak dodaje się obłędną zasmażaną kapustę, zarówno białą jaki i czerwoną. Ale o warzywach nie zapominają ? jak zdawać by się mogło. Strączkowe warzywa Czesi wykorzystują w zupach, zwłaszcza soczewicę, która jedzą w formie ostrej… z octem?Ponadto nasi południowi sąsiedzi są wielkimi miłośnikami grzybów leśnych, które zarówno chętnie zbierają jak i dodają do zup i mięsa. Najpopularniejszymi przyprawami jakie Czesi używają są koperek i kminek, na stołach króluje też ocet i musztarda.
A zatem będąc w Czechach koniecznie trzeba skosztować następujących specjalności:
- Svickova ? nazwa dania odnosi się do mięsnego dania z polędwicy podanej w bardzo ciekawym smakowo sosie w asyście z knedlikami, bitą śmietana i żurawiną
- Knedliki ? przygotowane na bazie gotowanych ziemniaków lub mąki pszennej. Przygotowane knedliki kroi się w plastry i podaje jako dodatek do dań
- Vepro knedlo zelo ? to absolutna klasyka ? połączenie plastrów knedli z pieczonym mięsem i kapustą
- Pecena kachna ? to danie na bazie pieczonej przez wiele godzin kaczki podawanej w asyście knedlików i czerwonej zasmażanej kapusty
- Smazeny syr ? kawałek dużego sera w panierce, smażony i podawany z frytkami i sosem tatarskim
- Veprovy rizek ? kotlet schabowy w panierce podawany często z sałatka ziemniaczaną na zimno
- Utopenci ? małe kiełbaski marnowane z cebulą w octowej zalewie
- zupy ? przepyszne takie jak czosnkowa z grzankami i serem, kapuściana czy kyselica, a na południu kulajda ? czyli zupa przygotowana z wykorzystaniem gęstej śmietany, grzybów, jaj i ziemniaków doprawionej koprem czy kminkiem
- słodkości: pyszny trdelnik ? ciasto w formie walca podawane na różne sposoby czy valasske frgle ? cienkie i duże placki drożdżowe z twarogiem, marmolada i kruszonką, a także popularne palacinky
Wśród ciekawostek czeskich kulinariów nie może zabraknąć rohlików, czyli podłużnych bułek, których nie kroi się w poprzek, tylko smaruje po wierzchu masłem i okłada serem lub wędliną. Ciekawym zwyczajem kulinarnym są chlebicky, czyli coś podobnego do kanapek, przygotowywane z pieczywa typu bułka paryska, posmarowane pastą na bazie majonezu i obłożone serem, szynką, gotowanym jajkiem i innymi dodatkami.
Poza tymi rozmaitościami są też iście lokalne smakołyki. I tak w Horicach w pobliżu Karkonoszy produkuje się rurki z Horic, czyli zwinięte cienkie wafle wypełnione kremem. W Pardubicach skusi nas słodki piernik, który produkowany jest tutaj od stuleci, w Stramberku na Morawach ? koniecznie trzeba skosztować korzennych ciastek nazywanych tu Sztamerskie Uszy. Dla wszystkich tych, którzy nie są miłośnikami słodyczy godne polecenia są wyroby z okolic Ołomuńca i Lostic, gdyż to tu skosztować można wybornych, specjalnych dojrzewających i aromatycznych serów nazywanych tvaruzkami.
Jak mowa o czeskim jedzeniu to nie może też zabraknąć wzmianki o czeskich napojach. A jak mowa o napojach to oczywiście na czołówkę wysuwa się czeskie piwo. Ten złoty napój jest nieodłącznym towarzyszem każdego dorosłego Czecha i każda okazja a nawet jej brak jest doskonałą sposobnością by wypić kufel lub dwa. Piwo to wielka pasja, miłość i duma Czechów. Możemy skosztować tu 2 rodzaje piwa ? jasne i ciemne, ale każde wyrabiane w kilku odmianach. Porządne czeskie piwo to złocisty pilzner lub lager czyli svetle pivo, które mam wyważony smak, chmielowy i gorzki i ważony w dwóch odmianach ? 10% ekstraktem i 12% ekstraktem. Każde z nich trzeba koniecznie spróbować.
Na Morawach natomiast koniecznie trzeba spróbować lokalnego wina. Wytwarzane tu winne trunki są wyśmienite i na pewno zaskoczą niejednego smakosza. Skosztujemy tu zarówno białych jak i czerwonych win, mniej i bardziej aromatycznych, a odwiedzając lokalne piwnice zaskoczą nas one swoja wielkością i różnorodnością. Wśród najbardziej znanych gatunków trzeba koniecznie wymienić: Muskat moravsky, Devin, Palava, Tramin cerveny, Cabernet Moravia, Svatomartinskie ruzove czy Vetlinskie zelene.
Co kraj to inne specjalności, które trzeba koniecznie skosztować czy po degustować. Dlatego też będąc w Czechach czy przy każdej nadarzającej się okazji niech towarzyszą nam te specjały. Smacznego.
Agnieszka
